Gürcistan’da enerji yolları

Serpil YılmazSobe

syilmaz@milliyet.com.tr

Yine akrabalarımızın evine ateş düştü. 20 Mart 2003 günü Irak’ı yakan savaş, kapımıza dayandı; aynı yıl Gürcistan’da açılan yaralarımız, yeniden kanamaya başladı. Türkiye’nin Sarp Gümrük Kapısı’ndan Gürcistan’a günde 500 araç geçiyor ve 400 milyon dolarlık mal taşıyordu; dört gündür durdu. Irak’a Habur Gümrük Kapısı’ndan günde 5 bin araç gidiyordu; bugün sayı 3 bine gelemedi. Türkiye’nin iki sınırında da savaş sürüyor; öte yandaki akrabalar ağlıyor. Düğün ve savaş Geçtiğimiz akşam TOBB Kadın Girişimciler Kurulu Başkanı Aynur Bektaş’ın oğlunun Çırağan’daki düğünündeydik. Düğün ve savaş duygusu aynı anda yaşanıyordu masamızda. Conrad Oteli’nin sahibi Erol Aksoy ile oturuyorduk. Aksoy, Gürcistan’ın Müslüman bölgesi Acara Özerk Cumhuriyeti’nin kıyısı Karadeniz’e uzanan merkezi Batum doğumlu. Gürcistan’ı, etnik ve dini kimliklerini oluşturan Hıristiyan, Müslüman, Yahudi; ya da Oset, Ermeni, Türk, Abhaz, Rus diye ayrıştırmak öyle kolay da değil. Aksoy “Müslümanların çoğunlukta olduğu Acara’nın Başbakanı’nın ismi Aslan, soyadı Abaşidze’ydi“ diyor. Ayrılıkçı Osetya, Abhazya veya Acara meselesi çıktı bir kere; artık kalemler tek bir Gürcistan yazmıyor. Turan Alem’e sattı Kafkaslar’daki savaşın Batum çevresine yansımadığını söyleyen Aksoy, Gürcistan’daki akrabalarıyla telefonda görüştüğünü, belki Türkiye’ye geleceklerini anlatıyor. Aksoy’un Batum ile ekonomik ilişkileri düne kadar sürüyordu. Aksoy, bundan yaklaşık 12 yıl önce Batum’daki otel ve konut yatırımına başladı. Gürcistan’da 1995 yılından beri yönetimde olan Edvard Şevardnadze’nin, Batı’nın desteklediği “Gül darbesi“ ile 2003 yılında iktidardan düşmesiyle, Aksoy’un Batum’daki projesine ortak olan devlet şirketi ortaklıktan çekildi. Devlet hisselerini, uzun süre beklemede kalan projeye Kazak Bank Turan Alem’in iştiraki Silkroad Grubu’na sattı. Aksoy “Bu grupla birlikte iş yapmamız güçtü, bundan 4 ay önce hisselerimizin tümünü Kazaklara sattık“ bilgisini veriyor. Petkim’den Batum’a Turan Alem, 2006 yılında Özelleştirme İdaresi’nin açtığı ihalede Şekerbank hisselerinin 34’ünü satın almıştı. Turan Alem’in ikinci kez karşımıza çıkışı ise Petkim ihalesinde oldu. Petkim ihalesine TansCentralAsia konsorsiyumu ortaklarından biri olarak girmişti. Konsorsiyumun Ermeni diyasporasını destekleyen ortağı nedeniyle ihale iptal edildi. Petkim ikinci en iyi teklifi veren Türk-Azeri ortaklığı Socar-Turcas-İnjaz konsorsiyumuna geçti. Batum’da yatırımlarını Turan Alem’e satan Aksoy’un ağabeyi Erdal Aksoy, Turcas’ın Yönetim Kurulu Başkanı. Aksoy ailesi ile Turan Alem’in yolları böylece Gürcistan’da da kesişmiş oluyor. Gürcistan’a İran kartı Bu çoğrafyanın ortaklarının resmi beliriyor: Türk, Azeri, Kazak, Gürcü, Ermeni, Kürt, Arap, Yunan, Bulgar, Macar, Rus... Orta Asya ve Ortadoğu’nun zengin kaynaklarının Batı’ya taşınma süreci çok sancılı geçiyor. Gürcistan’ın “geçiş ülkesi“, Irak’ın “kaynak ülke“ olması çekilen acıları farklılaştırımıyor: Enerji savaşı sürüyor. Türkiye bu büyük resim içine oturuyor. Gürcistan’dan gelecek 6.6 milyar metreküp Azeri gazına alternatif arayışıyla ilgili gündem ısınırken, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad 14 Ağustos’ta İstanbul’da ağırlanacak. Ahmedinecad Anıtkabir’i ziyaret etmeyecek ve biz bu meseleyi Batı kadar büyütmeyeceğiz!