DERS ÇALIŞMA SORUNA BİLİŞSEL YAKLAŞIM

Uzm. Psi. D an. Süleyman Hecebil

Ders Çalışma Sorunu Öğrenciler Tarafından Nasıl Dile Getirilir? • Çalışma isteğim yok. • Çalışmak istiyorum ama çalışamıyorum. • Çalışmaya tam başlayacağım sırada çalışmayı erteliyorum. • Çalışıyorum ama sınavlarda başarılı olamıyorum. • Bir türlü çalışma masasına oturamıyorum. • Çalışmaya başlıyorum ama kısa bir süre sonra masadan kalkıyorum (ara veriyorum). • Motivasyonum yok (motive olamıyorum). • Çalışırken hayallere dalıp gidiyorum. • Çalışırken çok sıkılıyorum. • Program yapıyorum ama bir türlü uyamıyorum.

Bu Sorunu Yaşayan Öğrencilerin Ders Çalışmaya İlişkin Ne Gibi Düşünce ve İnançları Olabilir?

• Çalışma çok önemli bir faaliyettir. Bu nedenle önce diğer önemsiz ve ufak – tefek (!) konuları halledip sonra çalışmaya başlayayım. (Ders çalışmayı uykudan önceki günün son saatlerine bırakanlar.) • Çalışma isteği bir türlü gelmiyor. Biraz istek gelse hemen çalışmaya başlayacağım. • Çalışmaya başladığımda kafam rahat olmalı: Karnım tok, zinde, tüm telefon görüşmelerini tamamlamış, rahatlamış, maç ve spor programlarının tamamlandığı vb… bir zaman ve sessiz bir ortam sağlamalıyım kendime.(erteleyenler-son dakikacılar). • Çalışmak zor, sıkıcı ve yorucu bir faaliyettir.(Çalışırken sıkıntıdan patlayanlar ve masada kıpır kıpır yerinde duramayanlar.) • Çalışsam da sınavda başarılı olamıyorum.(Çalışma odasında / masasında sık sık hayallere dalanlar.) • Ya! benim motive olmaya ihtiyacım var. Birileri beni motive etmeli vb…

Ders Çalışma Sorunu Yaşayan Öğrencilerin Çalışma Faaliyeti ve Çalışma Odaları İle İlgili Zihinlerindeki Resimler • Karanlık, • Karışık, • Sıkıcı, • Dışarısı daha eğlenceli, • Boğucu, • Hayalleri ile baş başa kaldığı yer vb…

Ders Çalışma Sorunu Yaşayan Öğrencilere yardım için kullanılan ama hiçbir işe yaramayan yöntemler • Çalışmanın ne kadar önemli ve gerekli olduğunu anlatmak, • Öğüt vermek, • Çalışma programı yapmak, • Sık sık kontrol etmek, • Nasıl çalışması gerektiğini anlatmak.

Ders Çalışma Sorunu Yaşayan Öğrencilerle Yapılacak Görüşmelerde Kullanılabilecek Kritik Sorular

• Ders çalışmak zor ve önemli bir beceridir. Ancak ders çalışmamak da zor ve önemli bir beceridir. Bunu nasıl başarıyorsun? • Çalışmak için ne gibi sebeplerin var? • Ders çalışma isteğinden / motivasyondan kastettiğin şey nedir? • Çalışma programından (programlı çalışmaktan) ne kastediyorsun ve ne bekliyorsun? • Ders Çalışma Sorunu Yaşayan Öğrencilere Yönelik Bilişsel ve Düşünsel Düzenlemeler • Ders çalışma isteği diye bir şey yok. Olmayan bir şeyi boşuna bekleme gelmeyecek. • Önce ders sonra keyif (diğer faaliyetler). • Dersini yap keyfine bak. • Kontrol edilebilen sadece “bu gündür”. • Ertelemek yaşamı kaçırmaktır. (Erteleme davranışının ardında yatan düşünce ve inançlar sorgulanabilir ve bunlarla yüzleştirilebilir.) • Çalışma sırasında sıkılsan dahi masayı terk etme ve ama başka hiçbir şeyle de ilgilenme: Bir süre sonra sıkıntıdan çalışmaya başlayabilirsin. • Zaman tuzaklarına “hayır”. • Biz düşündüğümüz gibi davranırız. (İster inanın ve ister inanmayın düşüncelerimizi biz seçiyoruz.) • Ders çalışmanın gerekliliğini bilmek yetmez: Karar vermek ve inanmak da gerekir. • Çalışma masasında ders çalışma faaliyeti dışında başka bir faaliyette bulunmamak çalışmanın kalitesini artırır. • İç sesler-dış sesler: Üçüncü dil oluşturma. • Büyük hedeflere küçük adımlarla ulaşılabilir. • Çalışmak için ders çalışmayı sevmek zorunda değilsin. • Çalışma odası hayalinin kurulması ve düzenlenmesi.

ERTELEMEK= DERS ÇALIŞMA SORUNU Ertelemek bu günün işini yarına bırakmak demektir. Ertelemenin sonuçları: • Kişisel, • Kendini geliştirme, • Başkalarına verilen sözleri yerine getirme.

İnsanlar Ne Zaman Erteleme Davranışı İçine Girerler?

Sürekli olarak kendilerine yararı olacak işleri yapmaktan kaçınmanın kısa dönemdeki avantajlarına, o işi yapmanın uzun dönemli avantajlarından daha fazla ağırlık verdikleri zaman erteleme davranışı içine girerler.

Erteleme Davranışının Psikolojik Temelleri

• Kaçınmak için ertelemek: Erteleme olaylarının çoğunun gerisinde kaçınma davranışı vardır.Kaçınma durumlarının iki türü var: Tehditten kaçınma ve Rahatsızlıktan Kaçınma. • Dengeyi yeniden kurmak için ertelemek: Özerklik duygusu kolayca tehdit altına giren insanlarda sıkça görülür. • Bir başlangıç olarak erteleme:Son dakikacılar...

Erteleme Türleri • Ya hep ya hiç nedenli erteleme alışkanlığı: Olayları siyah ya da beyaz olarak düşünenler, mükemmeliyetçiler, kusursuzluk tiryakileri, bir numara olmamaktan korkanlar vb... • Başarısızlık Korkusuna Dayalı Erteleme: Garanticiler... • Başarı Korkusuna Dayalı Erteleme:Bir konuda başarılı olmaktan değil başarının getireceklerinden korkanlar... • Kaygıya dayalı erteleme: bir şeylerin ters gidebileceğine ilişkin inançlar, kendi becerisine güvenmeme, ne yapılacağı ve nasıl yapılacağı konusunda emin olamama ve başkalarının görüşlerine gereğinden fazla önem verme.